7 januari 1981: Nederlands plutonium voor VS-kernwapens
|
Zoeken: 2, demonstratie, Urenco/UCN
Uitkomsten
- demonstratie:
- Het lopen van een (van te voren astgestelde) route
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
Demonstratie ANVJ-Pinksterkamp UCN
Een voor die tijd zeer grote demonstratie op deze eerste Pinksterdag: 2500 mensen demonstreren in Almelo. De ANJV (Algemeen Nederlands Jeugd verbond) houdt haar jaarlijkse Pinksterkamp (16, 17 en 18 mei) dit jaar op een weiland niet ver van de bouwplaats en hoewel de locatie lang van te voren en toevallig gekozen is, is het ultracentrifuge-project een speerpunt, maar wel weer op de CPN-manier. De centrale leus van het weekend: Eenheid van de jongeren: tegen de Duitse atoombewapening; geen A-bom via Almelo. Er wordt gedemonstreerd tegen de deelname van West-Duitsland in Urenco en tegen de bouw van kerncentrales net over de grens in West-Duitsland (en tegen de Amerikaanse aanwezigheid in Vietnam). "Al met al", zo wordt in de Kampkrant A-Bomba(r)st nr. 2 verslag gedaan, "een geslaagde manifestatie, die een diepe indruk heeft gemaakt op de inwoners van Almelo".
Het jaar daarvoor waren er tijdens de ANVJ-Pinksteracties (toen niet in Almelo) ook al leuzen met dit thema te vinden, zoals "Ultra-centrifuge niet in Duitse handen" en "Kistemaker bommenmaker".
Geen levering verrijkt uranium aan Brazilië
De eerste grote demonstratie tegen de Ultracentrifugefabriek Nederland. Ongeveer 10.000 mensen komen naar Almelo om te protesteren tegen de uitbreidingsplannen van de verrijkingsfabriek, hoewel demissionair-premier Den Uyl de dag er voor meedeelde, dat de uitbreiding uitgesteld wordt. Die uitbreiding van de verrijkingscapaciteit moet plaats vinden voor o.a. een nieuw contract met Brazilië over de levering van verrijkt uranium. Dat land (een militaire dictatuur) is bezig de 'order van de eeuw' te bestellen in West-Duitsland (een aantal kerncentrales en een opwerkingsfabriek) en met het verrijkt uranium zijn ze dan technisch in staat atoombommen te maken.
Het personeel van de UCN plaats die dag een grote advertentie in de dagbladen, waarin ze meedelen zich bedreigd te voelen door de tegenstanders/sters van het project. Die zouden, aldus de advertentie, geen juist inzicht hebben óf volstrekt onware feiten hanteren in hun motivatie.
Grootse demonstratie tegen uitbreiding UCN
Eén van de grootste en indrukwekkendste demonstraties tegen kernenergie uit de geschiedenis van de Nederlandse antikernenergie beweging. Tussen de 40.000 en 50.000 mensen laten hun onvrede blijken met de UCN, met de geplande uitbreiding en met de mogelijke leverantie van verrijkt uranium naar Brazilië. Veertig maatschappelijke organisaties roepen op tot deze demonstratie. Tot ergernis van delen van de antikernergie-beweging wordt, voornamelijk onder druk van de PvdA, de leus ‘Stop UCN’ ingeruild voor ‘Stop uitbreiding UCN’.
Hoewel van te voren in een deel van de media de indruk wordt gewekt, dat, vooral, een grote groep demonstranten uit West-Duitsland, uit is op een harde confrontatie met de ME, is daar niets van te merken. Toch zijn er grote controles bij de grensovergangen en in de Duitse bussen rijden kamerleden van de PvdA en de PSP mee, om te voorkomen dat de bussen bij de grens terug gestuurd worden. Om 11 uur begint op het Marktplein in Almelo een manifestatie met muziek van Bots, Rapalje, etc. en sprekers/sters van politieke partijen en milieubeweging. Behalve een groep die een hek van het UCN-terrein omtrekken, is er op geen enkel moment sprake van een confrontatie. Ulrich Börger van de Duitse Bürgerinitiatieven: "De Nederlandse politie heeft zich onthouden van provokaties. Dat is totaal verschillend met de houding van de West-Duitse politie. Wij hebben al jaren geen betoging zonder provokaties van de politie".
Ondanks dit massale protest, besluit het kabinet Van Agt/Wiegel/Van Aardenne, enkele weken later toch tot uitbreiding van de UCN, maar de omstreden leverantie van verrijkt uranium aan Brazilië gaat na lange onzekerheid op het laatste moment niet door.
Meteen na de demonstratie heerst er teleurstelling; ondanks de enorme opkomst zijn er geen concrete resultaten: men heeft ook het idee te laat te zijn. Deze teleurstelling zal o.a. leiden tot het ontstaan van BAN (Breek Atoomketen Nederland); een groep die door middel van directe acties de strijd tegen kernenergie (en UCN, waar de eerste acties een jaar later tegen gericht zijn) te verdiepen.
Pas veel later, in 2015, blijkt dat er in een bouwloods op het terrein twaalf (M113) pantserwagens van de Kmar (Koninklijke Marechaussee) paraat staan die met scherpe munitie zijn geladen. Vanaf verzamelplaats Vliegbasis Twente wordt defensie-materiaal en -personeel in de nacht van 2 op 3 maart naar het UCN-terrein gebracht. Het gaat daarbij -deels- om dezelfde eenheid die een half jaar daarvoor, in september 1977, betrokken was bij de huiszoekingen in de Molukse wijken van Assen en Bovensmilde.
Locale Actiedag: tegen UCN & voor milieuvriendelijk energiebeleid
Om na de grote demonstratie begin maart tegen de UCN in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
In Utrecht vertrekt er om 2 uur vanaf Mariaplaats een demonstratie door het centrum van de stad. De door het Utrechts Energie Werkverband georganiseerde tocht eindigt op het gemeentehuis waar een petitie wordt aangeboden en aangedrongen wordt op een duidelijk, milieuvriendelijk provinciaal energiebeleid.
Snelrecht tegen terreinbezetters
Elf dagen na de terreinbezetting van de UCN door 70 mensen van de Basisgroepen, vindt er in Almelo een snelrechtprocedure plaats tegen 7 arrestanten. Daarvan heeft één er negen dagen vastgezeten en de andere zes, vier dagen. De officier van justitie eist 5 weken (waarvan 3 voorwaardelijk) voor openlijke geweldpleging. Ze worden veroordeeld wegens erfvredebreuk tot 9 dagen waarvan 5 voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaar. Drie van de zeven gaan in hoger beroep, waar het vonnis van de politierechter overgenomen wordt.
Tijdens het proces is er een demonstratie/manifestatie. Ondanks de zeer korte voorbereidingstijd komen er 200 mensen op af. Na afloop van de manifestatie wordt er aan de portier van de UCN een dagvaarding overhandigd. Uit de verklaring van één van de arrestanten: "Verzet begint niet met grote woorden, maar met kleine daden".
Ondersteuning voor de poort van procedure tegen uitbreiding Urenco
Bij de Urenco-verrijkingsfabriek in Almelo demonstreren een kleine 100 mensen tegen uraniumverrijking en de verdere uitbreiding van de fabriek. Om 2 uur is het protest begonnen bij de Duitse Urenco vestiging in Gronau en vandaar vertrekken om 3 uur zo'n 20 mensen naar Almelo waar ze verwelkomt worden met koffie en gebak. De demonstratie is tevens ter ondersteuning van het beroep dat aangetekend is tegen de vergunning voor uitbreiding van de verrijkingsfabriek en dat op 30 september dient voor de Raad van State in Den Haag. Toespraken gaan dan ook vooral daarover en over de relatie van Urenco met de kernwapenprogramma’s van onder andere Pakistan, Libië, Noord-Korea en Iran. In november doet de Raad van State uitspraak en vernietigd de uitbreidingsvergunning. Met de opkomst van ongeveer 100 mensen, is het een van de grootste demonstraties bij Urenco van de afgelopen jaren. Meer acties worden ter plekke aangekondigd o.a. op 9 oktober een grote demonstratie tegen de verrijkingsfabriek in het Duitse Gronau. Het lijkt er op dat er in het Oosten van het land, na jarenlange stilte weer meer mensen actief worden tegen de overal in de Euregio gevestigde nucleaire installaties.