|
25 juni 1983: Tegen kernenergie en kernafval
|
Zoeken: dodewaard, 1985
Uitkomsten
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Poging tot bezetting terrein kerncentrale Dodewaard
"Het succes van het politieoptreden was volledig gelegen in het verrassingseffect. De gehele nacht zat de ME geconsigneerd in busjes op 20 km afstand van de centrale. Met 10 man extra personeel van de Rijkspolitie is afgelopen nacht rond de centrale gesurveilleerd. Ook bevond zich 17 man Rijkspolitie op het terrein van de centrale zelf". Aldus burgemeester Goldberg van Dodewaard in de Telegraaf onder de dreigende kop: 'Dodewaard bestormd'.
Nadat de eerste poging om weer 'voet aan wal' in Dodewaard te krijgen goed gelukt is (de blokkade op 9 november '84), gaat er een groepje bezig om de volgende fase voor te bereiden. Deze zal een stap verder moeten gaan dan een blokkade: een terreinbezetting. Dat is in Dodewaard niet zo gemakkelijk: ten tijde van de massale acties in '80 en '81 is er van het kerncentraleterrein een schier onneembaar fort gemaakt; voor miljoenen guldens zijn er veiligheidsmaatregelen aangebracht. Een andere moeilijkheid is het feit dat de centrale meestal van drie kanten omgeven is door water en de vierde zijde is alleen bereikbaar via kilometers baggeren door weilanden. Bij laagwater is het terrein aan nog één kant bereikbaar. Om op het terrein te komen, moet men door twee rijen hekken (waar honden tussen kunnen lopen), een NATO-prikkeldraad versperring en daarvoor al over een laag hekje en door zo'n 5 meter brede strook met ingegraven scherpe stalen punten waar je slechts heel langzaam en voorzichtig doorheen kunt slalommen.
Zover komen de meeste van de ruim 225 actievoerders/sters die morgen tegen zessen echter niet. De schijnwerpers op het terrein gaan aan en daar achter zijn de schimmen van ME'ers te ontwaren. Gelijktijdig komt er van achteren een groep ME'ers die de demonstranten/es insluiten: uitgelekt! Wat niet in de pers komt is het feit dat de ME in een boerderij zit, precies op de plek waar de groep de uiterwaarden in gaat. Toeval? Het is weliswaar de meest voor de hand liggende plaats, maar tot een paar dagen daarvoor was het de bedoeling om van de andere kant te komen. De meeste mensen hoorden pas op de verzamelplekken dat het plan veranderd was. Duidelijk is dat de politie wil voorkomen dat de activisten/es in de gaten krijgen dat de actie is uitgelekt: de ME wordt aangevoerd in gesloten vrachtwagens en er is geen merkbaar toegenomen activiteit rond de centrale die nacht. Men heeft duidelijk de les van Volkel/Woensdrecht geleerd, waar van te voren bekend werd gemaakt dat men van de actieplannen op de hoogte was (minister president Lubbers op tv!), waardoor op het laatste moment voor een alternatieve actie (Volkel) gekozen werd.
Informanten/infiltranten of gewoon onvoorzichtigheid? Dat blijft onduidelijk. Wel duidelijk is, dat de actievorm (redelijk massale geheime acties) aan een herbezinning toe is én dat de fasegewijze actieplannen rond de centrale in Dodewaard een geduchte vertraging op zal lopen. De derde fase zou, zo was de bedoeling, een openbaar aangekondigde actie moeten zijn.
De Wraak van Jonkheer de Brauw
Zonder twijfel de meest spraakmakende antikernenergie actie uit de periode na Dodewaard '81, vindt plaats in de nacht van 20 op 21 juni in Den Haag. In het ministerie van economische Zaken wordt ingebroken op de afdeling van 't Directoraat-generaal voor Energie.
Zes postzakken papier 'verhuizen', zakken vol dossiers, brieven, notulen, notities, agenda's, etc. De groep die de diefstal pleegt noemt zich 'De Wraak van Jhr. Mr. De Brauw', naar de voorzitter van de stuurgroep die de Brede Maatschappelijke Discussie organiseerde. De Brauw had zich 'teleurgesteld' uitgelaten toen bleek dat het kabinet, ondanks de duidelijke uitslag van de BMD, van plan was om kerncentrales te gaan bouwen.
Een paar dagen na de inbraak komt al de eerste onthulling: de kernenergielobby pleit voor deelneming in de bouw van een tweede snelle kweekreactor. Als er niet snel een positief besluit daar over genomen wordt, zal de nucleaire industrie orders mislopen voor onderzoek en bouw. Hoewel het kabinet dit voorstel liever niet in de Tweede Kamer aan de orde stelt, een meerderheid is waarschijnlijk tegen, reserveren ze al wel geld voor een onderzoeksprogramma en zetten daarmee de Kamer buitenspel.
Uit de volgende serie documenten (gepubliceerd in Bluf! 11-7) blijkt dat de minister van Economische Zaken Van Aardenne en Van Agt, de Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, onderling al hebben besloten dat de nieuwe kerncentrales in Borssele en Moerdijk gebouwd zullen worden. De Vereniging Milieu Defensie eist naar aanleiding hiervan de heropening van het Kamerdebat over de bouw van nieuwe kerncentrales, omdat deze brief nog vóór dat debat is geschreven en goedgekeurd werd door Van Aardenne. CDA en VVD vinden de uitlatingen weliswaar ongelukkig, maar zien geen aanleiding in heropening.
In hetzelfde nummer van Bluf! een onthulling over een 'blanco-cheque' van Van Aardenne aan de Hoogovens-dochter Aldel: f 500.000.000,- extra steun en de garantie dat de kosten van een eventuele sluiting door de staat betaald zullen worden. Van Aardenne bijt vervolgens van zich af, door het publiceren van de gestolen stukken een 'schandelijke zaak' te noemen: "Ik meen dat de kranten er goed aan hadden gedaan als ze dat materiaal niet gepubliceerd hadden (...) Het is een aansporing om meer Watergate's in Nederland te krijgen en dan heb je mooi nieuws."[NRC, 12 juli 1985] Hiermee te kennen gevend dat hij van nog meer geheimen weet die het daglicht niet kunnen verdragen. Ondertussen wordt door de officier van justitie meegedeeld dat men maatregelen overweegt tegen het weekblad Bluf!, omdat ze, onder de kop 'Inbreken kan iedereen', de namen, adressen en vakantieperiodes publiceert van hoge ambtenaren. Begin '87(!) wordt de drukker van dat Bluf!-nummer verantwoordelijk gesteld voor die uitgave, omdat ze niet kunnen zeggen wie verantwoordelijk is voor het desbetreffende nummer.
Tot in het Algemeen Dagblad aan toe verschijnen ingezonden brieven waaruit duidelijk blijkt dat de inbraak bij E.Z. weliswaar afgekeurd wordt, maar dat men nog veel verontrustender vindt dat er inbraken voor nodig zijn om geheime afspraken aan het licht te brengen. Door D'66 wordt het aftreden van Van Aardenne geëist, maar dat gaat niet door, al is 57% van de Nederlandse bevolking het met deze eis eens. Uit diezelfde enquête blijkt dat 58% tegen de bouw van nieuw kerncentrales is en maar 26% vóór.
De derde serie onthullingen (gepubliceerd 25-8) gaan over pogingen om de inspraak procedures te vermijden/versnellen met de betrekking tot de bouw van kerncentrales. Daarbij wordt het duidelijk dat de voorlichters in het rondreizend PKB-circus (Planologische Kern Beslissing) van 2 t/m 6 september, f 1500,- per avond (exclusief reis- en verblijfkosten) verdienen. Hoewel Winsemius (de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) blijk gaf van zijn ontsteltenis dat hij was gepasseerd in afspraken tussen staatssecretaris Van Amelsfoort en het Industrie en Havenschap Moerdijk over het afslaan van afval aldaar, wordt uit vertrouwelijke notities duidelijk dat hij van die afspraken wel degelijk op de hoogte was en dat zelfs een gedeelte van het geld (20 miljoen) van zijn ministerie afkomstig is.
Verder gaan er nog onthullingen over de gasprijzenpolitiek, de aanbeveling om meer aardgas te exporteren omdat dat de komst van meer kerncentrales noodzakelijk maakt, en over de afspraken rond de orders voor de nieuwe centrales met Frankrijk, die bereid zouden zijn het afval uit Borssele en Dodewaard op te slaan. Die geheime contacten zijn echter door het uitstellen van de bouw in verband met Tsjernobyl (april '86) afgebroken, aldus een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken later.
Door de inbraak is heel wat smerigheid boven tafel gekomen en dat heeft de antikernenergie beweging ongetwijfeld een flinke impuls en de atoomlobby een flinke deuk opgeleverd.
De onthullingen in Bluf!
Bluf! 176, 27 juni 1985
"De Wederopstanding van Jonkheer De Brauw"
Het hoe en waarom van de actie en de eerste onthulling: het kweekreactor-project
Bluf! 178, 11 juli 1985
'Inbreken kan iedereen'
De minister van Economische Zaken Van Aardenne en Van Agt, de Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, blijken onderling al te hebben besloten dat de nieuwe kerncentrales in Borssele en Moerdijk gebouwd zullen worden
Bluf! 183, 15 augustus 1985
Atoomlobby-uitspraken in geheime afspraken over inspraak.
Pogingen om de inspraak procedures te vermijden/versnellen met de betrekking tot de bouw van kerncentrales
Bluf! 187, 12 september 1985
'Wie afval dumpt kan stront krijgen'
Winsemius (de minister van VROM) speelt de brave onschuldige minister. Uit vertrouwelijke notities wordt duidelijk dat hij van afspraken over afvalopslag in Moerdijk wel degelijk op de hoogte was en dat zelfs een gedeelte van het geld (20 miljoen gulden) van zijn ministerie afkomstig is.
Bluf! 190, 3 oktober 1985
'Wat is met het gezag?'
Over de gigantische voordelen die de 'heren Van Aardenne en (topambtenaar) Verberg' de grootverbruikers op hun elektriciteitsrekening willen gunnen.
Bluf! 194, 7 november 1985
'Zeer geheim'
Uitkeringen worden gekort en de gezondheidszorg moet maar inkrimpen. Maar miljarden worden uitgegeven voor nieuw wapentuig en ook het repressie-apparaat kan rekenen op geld. Dat de honger van het bedrijfsleven nog lang niet is gestild blijkt uit deze onthullingen.
Bluf! 196, 21 november 1985
'De wraak van jhr. mr. De Brauw prijst af'
Het aardgas is voor de kleinverbruiker onbetaalbaar geworden. Er profiteren duidelijk andere groepen mensen van dat goedkoop uit de grond gehaalde gas. De Wraak zocht voor je uit wie.
Bluf! 221, 15 mei 1986
'Geloof ze niet!'
Publicaties over Borssele, Siemens, Candu en Ballast Nedam, maar speciale aandacht voor de Franse nucleaire bedrijven en het arme China
Bluf! 221, 15 mei 1986
'De Wraak van justitie'
Justitie start een gerechtelijk vooronderzoek tegen Bluf!. Maar omdat dat geen rechtspersoon is wordt de drukker ('Raddraaier') aangepakt. De achtergronden.
Bluf! 226, 19 juni 1986
'Onderzoeken kan iedereen'
Korte geschiedenis en analyse van de atoomlobby en kernenergie in Nederland
Bezetters vergaderen in provinciehuis
Ruim 50 mensen uit BONK en de Basisgroepen bezetten de vergaderzaal van het provinciehuis in Arnhem. Ze overhandigen een petitie waarover eerst uitgebreid vergaderd wordt. In die petitie staat o.a. dat de kerncentrale in Dodewaard dicht moet; dat er geen kernafval in de provincie opgeslagen mag worden; dat de KEMA moet stoppen met nucleair onderzoek; dat de fusie tussen de PGEM en de IJsselcentrale afgelast moet worden en dat er een proces begonnen moet worden tegen het opstarten van de kweekreactor in Kalkar. Na een paar uur 'vergaderen' verlaten de bezetters/sters het provinciehuis en de politie treedt niet op.

