19 mei 1986: Symbolische afsluiting Dodewaard
|
Zoeken: kema, 1980-1989
Uitkomsten
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Van KEMA naar ITAL
In drie bakfietsen wordt op deze vrijdag door zo'n 20 mensen vanaf de KEMA in Arnhem radioactieve grond (verpakt in aluminiumfolie) naar het ITAL (Instituut voor Toepassing van Atoomenergie in de Landbouw) in Wageningen vervoerd. De Wageningse groepen "vinden het absurd dat bij de KEMA radioactief vervuilde grond wordt afgegraven, terwijl bij het ITAL schone grond radioactief besmet wordt". Dat laatste wordt gedaan voor proeven om de gevolgen van radioactiviteit op gewassen te onderzoeken.
De verantwoordelijke minister Ginjaar, heeft kort daarvoor besloten dat delen van het KEMA-terrein afgegraven moeten worden om het daar begraven radioactief afval te verwijderen.
Alternatief transport splijtstofstaven
Vanaf IJmuiden vertrekt er een groep antikernenergie-aktivisten/es met een namaak ‘splijtstof-transport’ naar Dodewaard. Het zijn de 106 splijtstofstaven die in Windscale liggen en volgens Van Aardenne elk moment terug gestuurd kunnen worden. Daarom heeft de gemeenteraad van Dodewaard geëist dat de Kamer het opwerkingscontract voor 1 april moet tekenen, anders wordt de vergunning voor de kerncentrale niet verlengd. Het konvooi, bestaande uit een vrachtwagen, zes motoren en volgauto’s zal op de route Haarlem, Amsterdam, Utrecht, Arnhem en Nijmegen op verschillende plekken splijtstofstaven aanbieden. In Amsterdam aan het Gemeentelijk Energie Bedrijf, in Utrecht deponeren ze, na een optocht door de binnenstad, een splijtstofstaaf bij het provinciehuis. In Arnhem wordt de splijtstofstaaf bedoelt voor commissaris van de Koningin Geertsema, bij diens afwezigheid aangenomen door gedeputeerde Feitsma. Ook wordt er gedemonstreerd bij het KEMA terrein waar ook de Provinciale Elektriciteitsmaatschappij zetelt.
Enorme opkomst afsluitende demonstratie actieweek
Wat een afsluiting van een actieweek tegen kernenergie had moeten zijn, wordt een gigantisch protest tegen het politiegeweld in Dodewaard. Op de demonstratie in Arnhem naar de Arnhemse Instellingen (het centrum van de atoomlobby, met de SEP, GKN, KEMA, etc) worden tussen de 5 en 15.000 mensen verwacht. Het werden er ruim 40.000! Het is daarmee meteen één van de grootste demonstraties tot dan toe ooit in Nederland gehouden. Twee dagen voor de demonstratie zet Milieudefensie een advertentie met een oproep om naar Arnhem te komen in landelijke dagbladen. De gemeenteraad van Arnhem reageert furieus: het zou oproepen tot geweld. [lees advertentie]
Dankzij het de-escalerend beleid van de politie (alleen 'platte petten' als begeleiding, geen zichtbare aanwezigheid van de ME), wordt het een geweldloze afsluiting. Eén van de spandoeken (over de minister van Binnenlandse Zaken Ed van Thijn) in de demonstratie: 'Tussen haakjes meneer van Thijn, worden na de gasspuitbussen en de gasblussers straks de gaskamers weer ingevoerd?'
Iemand van de persgroep van de Dodewaard-actie: "Hier is wel gebleken dat we het in Dodewaard voor onze zaak echt niet hebben verknald. Steeds meer mensen laten zich niet meer inpakken door abstracte begrippen als 'aantasting van de rechtsstaat'. Zij hebben gezien dat het geweld dat in Dodewaard tot een uitbarsting is gekomen steeds aanmerkelijk meer bepaald is geweest door de overheid dan door de demonstranten".
De twee Dodewaard-gaat-Dicht! acties (in '80 en '81) hebben de overheid in totaal 5,5 miljoen gulden extra gekost, waarvan 4,7 miljoen gulden voor de inzet van extra politie.
Geen KEMA-afval in zee!
In Arnhem wordt een manifestatie gehouden rond het KEMA-afval probleem. De maandag erna moet begonnen worden met het afgraven van het radioactief afval, in de tientallen jaren daarvoor begraven op het KEMA-terrein. Enkele honderden mensen luisteren naar speeches en muziek in Musis Sacrum. De groepen vinden weliswaar dat het afval van het KEMA terrein weg moet, maar vinden de plannen om het afval in zee te dumpen belachelijk en kondigen nu al acties aan tegen de transporten eerst naar het ECN-terrein en later voor de dumpingen.
KEMA-afval in Petten geblokkeerd
Een vijftigtal activisten/es onderschept een transport met radioactief afval van de KEMA in Arnhem naar het ECN-terrein. Vlak voor het terrein in Petten wordt de vrachtwagen geblokkeerd en worden de rem- en brandstofleidingen kapot getrokken. Nadat de leidingen hersteld zijn, worden de demonstranten/es van de weg gesleept.
De KEMA is bezig om het op haar eigen terrein begraven radioactief afval op te graven. Al het afval en de besmette grond wordt vervoerd naar de ECN, waar het opgeslagen wordt tot dat het in zee gedumpt zal worden.
Dode vis voor KEMA
Onder het motto 'De Zee bedankt KEMA' wordt voor de poort van de KEMA in Arnhem 400 kilo rotte vis gedumpt. Dit als protest tegen het feit dat het radioactieve afval, dat op het terrein opgegraven wordt, in zee gedumpt gaat worden. Dumpen "is funest voor de zeeflora en -fauna, maar ook voor de rest van het milieu en dus uiteindelijk voor de mens". Ook Neptunus is aanwezig.
Brief: risico's door reparatie Dodewaard
De kerncentrale in Dodewaard moet ingrijpend gerepareerd worden. Bij het reactorvat moeten een aantal aansluitingen voor koelwater vervangen worden. Bij de KEMA in Arnhem wordt al een half jaar geoefend op een model.
In Nijmegen wordt een brief verspreidt met maatregelen voor als er iets mis gaat. Want hoewel de “grootst mogelijke zorgvuldigheid” in acht wordt genomen zijn er natuurlijk risico’s. “Desondanks zijn bij een operatie van een dergelijk karakter en een dergelijke omvang gevaren niet geheel uitgesloten. In verband hiermee heeft de verantwoordelijke minister de volgende richtlijnen doen uitgaan ten aanzien van het risicogebied Nijmegen.”
Dat leidt tot ophef en telefoontjes naar het in de brief genoemde telefoonnummer van de KEMA. Dan blijkt de brief nep.
Dodewaard: 'Niet oplappen maar opdoeken'
'Niet oplappen, maar opdoeken'. Onder dit motto is er een demonstratie in Arnhem tegen de reparatie van de kerncentrale in Dodewaard. De demonstratie is in Arnhem bij het terrein van de Arnhemse Instellingen (SEP, KEMA, etc.) een machtig bolwerk van de atoomlobby én de plaats waar de directie van de kerncentrale zetelt.
De reparatie waar de protesten zich vooral tegen richten, behelst het vervangen van een koelwaterinlaat aan het reactorvat, een zeer moeilijke, dure en gevaarlijke operatie. De plek is zó radioactief besmet dat de reparatie op afstand moet gebeuren. De centrale ligt er drie maanden voor stil.
1500 mensen blokkeren enige tijd de hoofdpoort van de KEMA en dringen door tot op het terrein, waar ze worden tegen gehouden door agenten met honden. Na afloop is er een manifestatie in de Stokvishal waar het startsein wordt gegeven voor het weigeren van een deel van de elektriciteitsrekening, om de maatschappijen onder druk te zetten hun aandelen in de GKN te verkopen en te stoppen met kernenergie.
'Wij stoppen Dodewaard per girokaart'
Op het terrein van de KEMA in Arnhem wordt de aandeelhoudersvergadering van de eigenaar van de kerncentrale Dodewaard, GKN ,gehouden. Zo'n 30 mensen versperren de hoofdpoort door op de rijweg te gaan liggen. De aandeelhouders en commissarissen nemen een andere poort, maar N. Ketting van het Gemeentelijk Energiebedrijf in Amsterdam neemt een brief met eisen en bezwaren in ontvangst. De actievoerders/sters eisen sluiting en een zo spoedig mogelijke ontmanteling van de kerncentrale in Dodewaard. Doel is ook om de giroblauw-actie ('t moeilijk of gedeeltelijk betalen van de elektriciteitsrekening) nieuw leven in te blazen.
De directeur van de GKN verklaart dat het jaarlijkse afschrijvingsbedrag in een fonds te stoppen. Dat fonds moet in 1993 70 miljoen gulden bevatten. Dat moet dan voldoende zijn voor de ontmanteling van de kerncentrale en ook voor de opslag van kernafval.
Sabotage hoogspanningsnet; video verboden
In de vroege morgen een felle flits en een harde knal in de Dordtse Kil: kortsluiting in een hoogspanningsleiding.
Viereneenhalfjaar na de eerste publiciteit doet het ‘Verzetsfront Willy Wortel en de Lampjes’ weer van zich spreken. Het Verzetsfront brengt een video uit met een handleiding hoe hoogspanningsleidingen te saboteren. De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) weet een exemplaar te bemachtigen, laat het aan experts van de KEMA zien en die zeggen “toch wel geschrokken” te zijn.
Het Verzetsfront is bekend van begin jaren ‘80 toen ze meerrmalen (en succesvolle) pogingen deden het hoogspanningsnet te saboteren door met een koperen draad kortsluiting te veroorzaken.
In de Telegraaf van 1 augustus 1985 wordt bekend gemaakt dat “de laatste tijd op verschillende plaatsen in het land door middel van aanslagen op trafohuisjes en hoogspanningsmasten opzettelijk storingen in de stroomleverantie veroorzaakt” zijn. De politie wil er liever geen ruchtbaarheid aan gegeven, maar “heeft een reeks van dergelijke gebeurtenissen in onderzoek”. Ook begin '85 verzuchtte de voorlichter van de SEP al: "Ik denk intussen dat er vaak meer loos is dan de politie wil toegeven. Er gebeuren vervelende dingen die niet in de publiciteit zijn gebracht en waarover ik ook nu niets zal zeggen".
Er zijn volgens de media in totaal 17 kopieën van de video gemaakt. Onder andere de VPRO en de IKON-televisie krijgen een kopie toegestuurd. Uitgezonden wordt er niets.
Bij het publiciteitsoffensief van Willy Wortel verschijnt ook een affiche en een nieuwe (ietwat herziene) druk van de handleiding uit september 1981: ‘Sabotage in je vrije tijd’. Video en (bezit van meerdere exemplaren van de) brochure worden verboden, maar niemand wordt er ooit voor gearresteerd.