27 maart 1989: 'Van onbesproken gedrag'
|
Zoeken: 2, blokkade, 1980-1989
Uitkomsten
- blokkade:
- Het voorkomen dat een ruimte (werkplek) betreden wordt. Dat kan door middel van fysieke lichamen of bijv. een ketting
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Gewelddadig politieoptreden blokkade Borssele
Op deze zondagmorgen worden om 5 uur door 225 mensen alle poorten van de kerncentrale in Borssele geblokkeerd. Het is een actie van BAN en het EKZ (Energie Komitee Zeeland). Doel is het stilleggen van de centrale: niemand mag er in, iedereen mag er uit. Negenentwintig mensen ketenen zich vast aan de poorten en er worden spandoeken opgehangen ('We willen gewoon leven, weet je wel'). Er is veel pers en die zondag komen honderden mensen uit de omgeving een kijkje nemen. Om 2 uur lijkt de politie te gaan ontruimen, een helikopter blijft laag boven de hoofdpoort hangen. Later blijkt dat de nieuwe ploeg werknemers verderop met behulp van ladders, het kerncentraleterrein opgeklommen is. 's Avonds wordt besloten om door te blokkeren, wel moeten er veel mensen weg, zodat er nog 125 mensen overblijven. Om kwart over twee 's nachts komt het alarm: de ME is in aantocht. Terwijl de pers op afstand wordt gehouden, worden de poorten één voor één 'schoongeveegd'. De 29 die aan de hekken vast geketend zitten, worden gearresteerd. De ontruiming gaat ongelooflijk gewelddadig: 8 mensen moeten naar het ziekenhuis. Iedereen wordt door de ME opgedreven. "Dan 'OK, jongens, en nu zullen we eens zien hoe hard ze achteruit kunnen lopen. Looppas!' We worden uit elkaar geslagen. Iedereen vlucht in paniek". Veertig mensen dienen een klacht in tegen het politiegeweld en de burgemeester van Borssele (v.d. Heuvel) weigert een onderzoek, evenals minister van Binnenlandse Zaken Wiegel, naar het door de politie gebruikte geweld. De 29 arrestanten worden tot de volgende middag vastgehouden.
Opnieuw blokkade Almelo
De tweede blokkade in 2 dagen bij de UCN. Ongeveer 175 actievoerders/sters laten merken dat ze door het politieoptreden van de dag ervoor (37 arrestaties) niet uit het veld zijn geslagen. Drie van de vijf poorten, die waar normaliter het bouwverkeer door rijdt, worden opnieuw geblokkeerd. Het weinige bouwverkeer (het is bijna kerstvakantie) neemt echter de poorten die nog vrij zijn en die door ruim 100 ME'ers bewaakt worden. 's Middags wordt de blokkade opgeheven, maar worden ook nieuwe acties aangekondigd.
KEMA-afval in Petten geblokkeerd
Een vijftigtal activisten/es onderschept een transport met radioactief afval van de KEMA in Arnhem naar het ECN-terrein. Vlak voor het terrein in Petten wordt de vrachtwagen geblokkeerd en worden de rem- en brandstofleidingen kapot getrokken. Nadat de leidingen hersteld zijn, worden de demonstranten/es van de weg gesleept.
De KEMA is bezig om het op haar eigen terrein begraven radioactief afval op te graven. Al het afval en de besmette grond wordt vervoerd naar de ECN, waar het opgeslagen wordt tot dat het in zee gedumpt zal worden.
Vervroegde dumpingstransporten geheime operatie
Om de "geweldsspiraal te doorbreken", besluit de Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, Roel de Wit, dat de transporten van het radioactief afval van Petten naar Den Helder in 't geniep anderhalve week vóór de geplande datum plaats zullen vinden. Zelfs de ME'ers die de transporten moeten begeleiden, krijgen te horen dat het om een oefening gaat. Toch zijn er in Den Helder al snel demonstranten/es aanwezig. Daar wordt de in de haast gevormde blokkades gewelddadig door de marechaussee ontruimd. Hierbij valt een vrouw van een zes meter hoog talud en raakt ernstig gewond. Terwijl actievoerend Nederland wakker gebeld wordt, wordt het grootste gedeelte van het afval vrijwel ongestoord vervoerd. Roel de Wit neemt deze maatregel, omdat de anti-dumpingsacties in '82 door de antikernenergie beweging zijn aangewezen als speerpunt en omdat hij ook wel in de gaten heeft dat er elk jaar sowieso al meer mensen aan mee doen en daarom de (terechte) indruk heeft, dat het wel eens zeer druk zou kunnen worden op de smalle wegen tussen Petten en Den Helder. De plannen van de anti-dumpingsgroepen, waar maanden aan gewerkt is, vallen in duigen. Geïmproviseerd zal er moeten worden. Toch zijn er 's middags zo'n 600 blokkeerders/sters. Het optreden van de politie hangt af van de omstandigheden: als het donker is (donderdagnacht en vrijdagavond) zeer hard en onbeschoft en overdag als er meer pers aanwezig is, veel minder gewelddadig. Verder zijn er bij Petten rechtse-demonstranten met T-shirts, waarop de tekst: Demonstranten zijn we zat. De aanvoerder van deze club is campinghouder Franssen. Ze proberen demonstranten/es te isoleren en in elkaar te slaan of in het Noord-Hollandskanaal te gooien. Dit lukt nauwelijks omdat iedereen zeer attent is en elkaar goed in de gaten houdt.
De ME gebruikt bij het opruimen van de blokkades de zgn. opbrengstokjes. Een vierkante stok van 37,6 cm lang en 2 cm dik. Ze steken die, met de armen gekruist, achter de hiel van iemand in een zitblokkade en slepen ze zo weg; een zeer pijnlijke ervaring.
Roel de Wit uit 's avonds op het NOS-journaal zijn tevredenheid met deze militaire operatie. De vervroeging van de transporten is echter zo geheim gehouden, dat de plaatselijke overheden nergens van weten en dat er in het ziekenhuis in Den Helder niet eens een arts aanwezig is, als daar de zwaargewonde vrouw (gebroken lendenwervels) binnen gebracht wordt. Het tevreden gezicht van De Wit zal de dagen erna toch wel enigszins nadenkend worden.
In november vindt in plaatselijke schouwburg de fototentoonstelling 'Zo was Den Helder (radio) aktief' plaats.
Blokkade uranium: weg van de snelweg
Twee keer per week rijden er transporten (3 á 4 vrachtwagens) met UF6 van Rotterdam naar de UCN in Almelo.[foto] Uraniumhexafluoride (UF6) is een licht radioactief, maar zeer giftig, gas. Om uranium te kunnen verrijken door middel van ultracentrifuge zoals in Almelo gebeurt, moet het een gas zijn. De transporten komen uit Springfields (Groot-Brittannië) en het uranium komt voor een deel uit Namibië.
Na veel onderzoek en posten is er enige regelmaat in deze transporten ontdekt: ze rijden meestal op dinsdag en donderdag. Al eerder is een actie gepland, maar die ging bij gebrek aan een UF6-transport niet door. Maar deze donderdag lukt het wel. Door in de Engelse haven te posten is er de zekerheid dat de vrachtwagens inderdaad op de passagiers(!)-boot gaan. Na een telefoontje naar Nederland, wordt op 2 verschillende plaatsen verzameld. De eerste blokkade is op de E-8 bij Apeldoorn. Het stoppen van het transport lukt door met een aantal busjes naast elkaar op de afgesproken plek langzaam af te remmen, waardoor er een file ontstaat met daarin de 3 vrachtwagens UF6. Ongeveer 80 mensen stormen op de auto's af, maar omdat lang niet iedereen weet hoe ze er uit zien, gaan er groepjes voor willekeurige vrachtauto's zitten. Deze onvolkomenheid lost zicht echter vanzelf op. Een politieporsche (het transport wordt niet door politie begeleid) is zeer snel ter plaatse en één rijstrook wordt vrijgemaakt waardoor de file zich langzaam weer oplost. Als er na lang wachten genoeg politie is, begint men met het ontruimen. Eerst sleept men iedereen weg, maar als dat onbegonnen werk blijkt (iedereen sluit achteraan aan) vallen er wat rake klappen. Na enige tijd kan het transport, nu wel door politie begeleid, verder rijden.
De publiciteit die de actie krijgt is kwantitatief veel, maar kwalitatief slecht; niemand van de pers lijkt de moeite te hebben genomen om de brochure over de transporten 'Uraniumhexafluoride; snel weg van de snelweg' die ze hebben ontvangen, door te lezen. Daardoor blijft het in de berichtgeving onduidelijk wat UF6 precies is. Dat veranderd een half jaar later als de Mont Louis met aan boord containers UF6, na een aanvaring op de Noordzee zinkt.
De blokkade actie is de eerste actie van de basisgroepen onder de nieuwe naam: Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarisme.
Blokkade Dodewaard
Als reactie op de ramp in Tsjernobyl wordt er door de basisgroepen een blokkade bij de kerncentrale in Dodewaard georganiseerd. Ondanks de korte voorbereidingstijd en het feit dat het een verrassingsactie moet zijn (dus niet openbaar aangekondigd kan worden), zijn er zo'n 60 mensen uit voornamelijk Gelderland aanwezig. De ploegenwisseling van de centrale wordt 2 uur opgehouden. Als het de 6 plaatselijke agenten niet lukt de blokkade te beëindigen, wordt een peloton ME ingezet die 'het karwei' klaren.
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.
Muur tegen Dodewaard
Ruim 90 mensen (veel meer dan verwacht door de korte voorbereidingstijd en de uitzending van de voetbalwedstrijd Nederland-West-Duitsland), herdenken de ramp in Tsjernobyl bij de kerncentrale in Dodewaard. Ook onder het motto: 'Draag je eigen steentje bij' wordt door iedereen kartonnen dozen opgestapeld voor de toegangspoort. De muur (2 meter hoog en 10 meter lang) onttrekt de kerncentrale aan het oog en wordt na een uur in brand gestoken. Doordat de demonstranten allemaal lichtgevende doodshoofdmaskers op hebben, is het een zeer indrukwekkend gezicht. De bedrijfsbrandweer doet verwoede pogingen het vuurtje uit te krijgen, hetgeen maar matig lukt. De ruimschoots aanwezige politie grijpt niet in. Veel herinneringen aan de actie in 1981 als de brandweer poederblussers inzetten en het weer lijkt of traangaswolken de kerncentrale omhullen