10 december 1981: Rechtszaak Dodewaard; overheidsoptreden ter discussie
|
Zoeken: 2, Zeeland
Uitkomsten
Rondreizend locatiekeuze circus
Van 2 t/m 6 september zijn er inspraakavonden voor de Planologische Kern Beslissing in de 5 mogelijke vestigingsplaatsen voor nieuwe kerncentrales. Dit inspraakcircus wordt gepresenteerd door Hans Sleeuwenhoek (óók NCRV) en in een panel zitten 6 deskundigen, waaronder Verbergh (directeur-generaal Energie van het ministerie van Economische Zaken), Versteeg (kernfysische dienst) en Barendrecht (directeur Ruimtelijke Ordening van VROM). De discussie op die avonden kan niet meer gaan over de vraag óf er kerncentrales gebouwd moeten worden, maar over wat de 'meest geschikte' locatie is om ze te bouwen. Met de BMD nog vers in het geheugen zal duidelijk worden dat men van dit soort inspraak niet gediend is.
De eerste avond is in Heinkenszand (locatie Borssele). De ongeveer 500 aanwezigen laten zien dat de weerstand groot is. Met grote oren op ("Wij laten ons geen oor aannaaien") en door het produceren van veel lawaai verstoren ze de avond.
'Bodemloze put' voor nieuwe kerncentrales
Op deze, naar later blijkt, gedenkwaardige dag uit de geschiedenis van kernenergie, voert Stop Borssele een actie in Middelburg. Bij het kantoor van de PZEM (de exploitant van de kerncentrale in Borssele) wordt geprotesteerd tegen de lobby van de elektriciteitsmaatschappij voor een tweede kerncentrale in Borssele. In een ‘bodemloze put’ worden biljetten van 80 miljoen gulden gestort die PZEM verwacht uit te geven voor de voorbereiding van de komst van de kerncentrale. Op het 80 miljoen biljet een waarschuwing dat “het niet door derden verhandeld mag worden”. Ook wordt het ‘Sprookje van Borssele twee’ verteld over al die ministers die graag kernenergie willen.
Door het ongeluk in Tsjernobyl op die dag, verdwijnen de plannen voor nieuwe kerncentrales snel helemaal achter in de koelkast. Er blijkt dan door PZEM al 10 miljoen uitgegeven te zijn aan de voorbereiding van de tweede kerncentrale in Borssele.
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.
Rampenplannen Borssele werken niet
Op deze zondagmiddag is er een actie waar nog veel mensen lang glimlachend aan terug zullen denken. Plaats van handeling; de snelweg A-58 van Goes richting Bergen Op Zoom. Doel: het aantonen dat evacuatie van de Zeeuwse bevolking in geval van een ongeluk met de kerncentrale in Borssele onmogelijk is. Ruim 80 mensen van de groep ‘Nooit meer Tsjernobyl’ nemen deel aan de actie met groot materieel: 2 brandweerauto's, motoren, een ambulance en veel gevoel voor drama. Nagespeeld wordt een rampenplanoefening; al het Zeeland uitgaande verkeer wordt van de snelweg een parkeerplaats opgeleid en gecontroleerd op radioactiviteit en de inzittenden worden geënquêteerd, o.a. met de vraag: "Hoelang bent u de laatste 24 uur in kontakt met de buitenlucht geweest?". Op een normale niet al te drukke zondagmiddag blijkt er al snel een kilometers lange file te staan. Een deel van de actievoerders staat aan het einde van de parkeerplaats stencils uit te delen met daarin de inhoudelijke argumentatie tegen het houden van dergelijke oefeningen; ze zijn er alleen maar om de acceptatie van kernenergie te vergroten, terwijl er geen enkel reëel evacuatie-scenario te verzinnen is, daarom; Stop Kernenergie.
De actie is zo professioneel opgezet en uitgevoerd dat de politie denkt dat het om een echte oefening gaat en helpt het verkeer te regelen en na afloop zelfs helpt al het materiaal weer in de busjes te laden. Ook de meeste automobilisten zien 's avonds op het journaal pas dat het om een actie gaat.
Aanhouding voor wat?
In Middelburg worden 2 mensen aangehouden. “Rara verdachten”, volgens de politie, “die belangstelling zouden hebben gehad voor het gebouw van de PZEM of dat van de COVRA”. Ze hielden zich verdacht op in een geparkeerde auto en waren in bezit van flitslampen en technische tekeningen. “We weten dat dit materiaal kan worden gebruikt om explosieven te fabriceren”, volgens een politiewoordvoerder.
Blokkades bij transport kernafval naar Frankrijk
Het eerste transport sinds jaren van gebruikte brandstof uit de kerncentrale in Borssele wordt vervoerd naar de opwerkingsfabriek in La Hague. Greenpeace heeft met een kort geding nog geprobeert de vergunning te laten vernietigen, maar dat is niet gelukt. Het eerste traject van 2 kilometer van het transport gaat over de weg naar een rangeerterrein waar de container op de trein wordt geladen. Eerst Greenpeace-activisten en later (en verder op) een groepje van o.a. Stop Borssele en Onkruit vergaat niet! hebben zich op verschillende manieren aan de rails vastgemaakt en lukt het om het transport te vertragen. Maar uiteindelijk zorgt de enorme politiemacht ervoor dat het Nederland kan verlaten: totaal 22 arrestaties. Ook in Frankrijk zijn nog acties tegen het transport.
Plutonium Borssele bruikbaar in kernwapens
Het tweede transport van de opwerkingsfabriek in het Franse La Hague komt in het diepste geheim (of interesseert niemand zich ervoor?) aan bij de COVRA in Borssele. Greenpeace doet nog een symbolische actie. Omdat niemand weet wat te doen met het plutonium dat uit de brandstof wordt gehaald bij opwerking, bied Greenpeace een enorme 'kernbom' van 6 bij 2 meter aan bij de opslagplaats van hoogradioactief kernafval. De kerncentrale Borssele 'produceert' per jaar ruim 100 kilo plutonium, hetgeen, ook al wordt dat vaak tegengesproken, geschikt is voor kernbommen.
Delta: nieuwe kerncentrale serieuse optie
De actiegroep 'Stop Borssele' voert actie bij het hoofdkantoor van Delta in Middelburg. Delta is voor de helft eigenaar van de kerncentrale in Borssele. Staatssecretaris Van Geel van Milieu heeft enkele weken daarvoor laten weten dat een nieuwe kerncentrale wat hem betreft een serieuze optie is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Delta laat daarop weten een tweede centrale in Borssele niet bij voorbaat uit te sluiten en zegt later zelfs dat men plannen ontwikkelt voor de bouw van een nieuwe kerncentrales Het politieke klimaat voor kernenergie is in die afweging nog wel erg belangrijk, geeft men toe.
Protest aandeelhoudersvergadering Delta
De aandeelhouders van Delta (provincie Zeeland, en gemeentes in voornamelijk Zeeland) komen samen in Goes om bijgepraat te worden over de plannen van het bedrijf om een nieuwe kerncentrale in Borssele te gaan bouwen. Als ze daarna naar buiten komen staan er zo’n 25 demonstranten van Stop Borssele, WISE, stichting Laka, GroenLinks en SP. Ze staan er met grote spandoeken die duidelijk maken dat ze niets zien in de plannen van Delta voor Borssele-II. Kernenergie is geen oplossing voor het klimaatprobleem. "We hebben 10 jaar (en ws. minder) om te zorgen dat de temperatuurstijging onder de kritieke grens van 2 graden blijft. We kunnen die 10 jaar niet verknoeien door iets te bouwen wat hooguit pas over 10 jaar klaar is, dan nog geen kilowatt heeft geproduceerd, maar wel miljarden uit de markt heeft opgeslokt die aan werkelijke oplossingen zouden moeten worden besteed."
Later wordt er nog een petitie aangeboden aan directeur Boerma met als boodschap: ”Kernenergie is vies, duur en gevaarlijk!”
Delta wil nieuwe kerncentrale(s)
Het Zeeuwse energiebedrijf Delta start formeel de procedure die in 2011 moet leiden tot het aanvragen van een vergunning voor de bouw van een kerncentrale in Borssele. Ze doet dat door het indienen van een startnotitie bij het ministerie van VROM.
Greenpeace probeert 's morgens vroeg voor de ingang van het Delta-hoofdkantoor in Middelburg een opslagplaats voor radioactief afval te bouwen. Het lukt echter niet om de vaten vlak voor de ingang neer te zetten en dus wordt de opslagplaats aan de overkant van de weg gebouwd. Spandoeken maken duidelijk hoe Greenpeace er over denkt: Tweede Kerncentrale? Gevaarlijk Delta-plan!