31 maart 1979: 10 Jaar Dodewaard - 10 jaar straling
|
1981
Alternatief transport splijtstofstaven
Vanaf IJmuiden vertrekt er een groep antikernenergie-aktivisten/es met een namaak ‘splijtstof-transport’ naar Dodewaard. Het zijn de 106 splijtstofstaven die in Windscale liggen en volgens Van Aardenne elk moment terug gestuurd kunnen worden. Daarom heeft de gemeenteraad van Dodewaard geëist dat de Kamer het opwerkingscontract voor 1 april moet tekenen, anders wordt de vergunning voor de kerncentrale niet verlengd. Het konvooi, bestaande uit een vrachtwagen, zes motoren en volgauto’s zal op de route Haarlem, Amsterdam, Utrecht, Arnhem en Nijmegen op verschillende plekken splijtstofstaven aanbieden. In Amsterdam aan het Gemeentelijk Energie Bedrijf, in Utrecht deponeren ze, na een optocht door de binnenstad, een splijtstofstaaf bij het provinciehuis. In Arnhem wordt de splijtstofstaaf bedoelt voor commissaris van de Koningin Geertsema, bij diens afwezigheid aangenomen door gedeputeerde Feitsma. Ook wordt er gedemonstreerd bij het KEMA terrein waar ook de Provinciale Elektriciteitsmaatschappij zetelt.
Rechtszaak Dodewaard; overheidsoptreden ter discussie
Ruim 1000 mensen demonstreren in Arnhem tegen het proces dat wordt gehouden tegen 14 mensen, die in september in Dodewaard zijn gearresteerd. In de Stokvishal is die dag een 'schaduwproces' tegen het overheidsgeweld en de daarvoor verantwoordelijke autoriteiten.
Twee van de 14 arrestanten worden vrijgesproken, 9 worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf (variërend van 4-6 weken) en geldboetes van f 500,- tot f 1000,- en één arrestant wordt veroordeeld tot drie maanden cel, waarvan één voorwaardelijk (hij had al twee maanden in voorarrest gezeten). Tien arrestanten gaan tegen dit vonnis in hoger beroep.
Ondertussen is er veel geanalyseerd en geschreven over wat in brede kringen gezien wordt als een bewuste strategie van de overheid om de Dodewaard-actie in september in een veldslag te laten eindigen: de zogeheten isoleren en marginaliseren strategie.
Enorme opkomst afsluitende demonstratie actieweek
Wat een afsluiting van een actieweek tegen kernenergie had moeten zijn, wordt een gigantisch protest tegen het politiegeweld in Dodewaard. Op de demonstratie in Arnhem naar de Arnhemse Instellingen (het centrum van de atoomlobby, met de SEP, GKN, KEMA, etc) worden tussen de 5 en 15.000 mensen verwacht. Het werden er ruim 40.000! Het is daarmee meteen één van de grootste demonstraties tot dan toe ooit in Nederland gehouden. Twee dagen voor de demonstratie zet Milieudefensie een advertentie met een oproep om naar Arnhem te komen in landelijke dagbladen. De gemeenteraad van Arnhem reageert furieus: het zou oproepen tot geweld. [lees advertentie]
Dankzij het de-escalerend beleid van de politie (alleen 'platte petten' als begeleiding, geen zichtbare aanwezigheid van de ME), wordt het een geweldloze afsluiting. Eén van de spandoeken (over de minister van Binnenlandse Zaken Ed van Thijn) in de demonstratie: 'Tussen haakjes meneer van Thijn, worden na de gasspuitbussen en de gasblussers straks de gaskamers weer ingevoerd?'
Iemand van de persgroep van de Dodewaard-actie: "Hier is wel gebleken dat we het in Dodewaard voor onze zaak echt niet hebben verknald. Steeds meer mensen laten zich niet meer inpakken door abstracte begrippen als 'aantasting van de rechtsstaat'. Zij hebben gezien dat het geweld dat in Dodewaard tot een uitbarsting is gekomen steeds aanmerkelijk meer bepaald is geweest door de overheid dan door de demonstranten".
De twee Dodewaard-gaat-Dicht! acties (in '80 en '81) hebben de overheid in totaal 5,5 miljoen gulden extra gekost, waarvan 4,7 miljoen gulden voor de inzet van extra politie.
Protest tegen onderzoek kernafvalopslag in zeebodem
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Haarlem blokkeren 15 mensen de toegangsdeur naar de kantoren van de Rijks Geologische Dienst. Ze protesteren daarmee tegen het feit dat de RGD in opdracht van Economische Zaken onderzoek naar de opslag van radioactief afval in zoutkoepels. Later dat jaar zal de RGD een rapport publiceren over de mogelijkheden van dergelijke opslag in zoutkoepels onder de Noordzee. In internationaal verband doet ze mee aan onderzoek naar opslag bij de Azoren.
'Radioactief afval' voor IJsselcentrale
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Zwolle, op marktdag, demonstreert een groep mensen met zwart-wit geschminkte gezichten en vaten 'radioactief afval'. De stoet gaat naar het hoofdkantoor van de IJsselcentrale waar de vaten gedumpt moeten gaan worden. Het gebouw is op slot waarna het symbolisch aan de wethouder wordt overhandigd.
Afval voor elektriciteitsbedrijf
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Amersfoort wordt een vat 'radioactief afval' op een plein gedumpt, waarna in optocht naar het gebouw van de PUEM (de Provinciale Utrechtse Elektriciteits Maatschappij) gelopen wordt. Daar worden leuzen geschilderd.
Demonstratie tegen relatie kernenergie en kernwapens
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Nijmegen is er 's avonds een demonstratie met vredesorganisaties tegen kernenergie en kernwapens. Aan deze lokaal georganiseerde actie nemen ongeveer 3000 mensen deel.
'Bankovervallers tegen kernenergie'
De antikernenergie beweging, zo 'vermoedt' Gelders Commissaris van de Koningin (en Raad van Commissarissen van de GKN -eigenaar kerncentrale Dodewaard) Molly Geertsema, verkrijgt haar geld door bankovervallen. Groningse basisgroepen collecteren voor een aantal banken, maar als dat niet genoeg oplevert, 'overvalt' men de banken. "Dit is een grap", verklaren ze, "maar de uitspraak van Geertsema vinden we beslist geen grap". Geertsema zal vrijgesproken worden van laster, omdat hij 'slechts een vermoeden heeft geuit'.
Nieuwe arrestaties bij voorgeleiden arrestanten
Bij het voorgeleiden aan de Rechter-commissaris in Arnhem van de in Dodewaard gearresteerde activisten/es, komt het tot ongeregeldheden. Felle charges met wapenstok en honden vinden plaats als demonstranten/es de ingang van het Paleis van Justitie blokkeren. Er worden twee mensen gearresteerd.
Demonstratie tegen politiegeweld
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Nijmegen vindt een demonstratie plaats van ongeveer 500 mensen naar het hoofdburo van politie. Daar worden getuigenverklaringen van het politie-optreden in Dodewaard voorgelezen.